Doorgegroeid van projectleider naar hoofd projecten
Wat verandert er in jouw leiderschap als je de stap maakt naar eindverantwoordelijkheid? Erik werkte jarenlang als projectleider bij een bouwbedrijf. Hij stuurde projectteams aan, werkte samen met uitvoerders en werkvoorbereiders, en stond bekend als een meewerkend voorman. Totdat hij werd gevraagd voor een nieuwe rol: hoofd projecten. In die functie geeft hij leiding aan andere projectleiders. "Ik merkte meteen dat dit niet zomaar een stap omhoog was. Het was een heel andere rol," vertelt Erik. "Ik was gewend om aan de voorkant dingen zelf op te pakken. Maar nu moest ik veel meer sturen, ruimte geven en overzicht houden."
Wat verandert er als je hoofd projecten wordt?
Wanneer je hoofd van de projectleiding wordt, verandert er iets. Ik noem een paar zaken:
Je geeft leiding aan projectleiders!
Als hoofd projecten geef je geen leiding meer aan uitvoerende teams, maar aan mensen die zelf ook leiding geven. Dat vraagt iets anders: je moet sturen zonder op de stoel van de ander te gaan zitten.
Je bent verantwoordelijk voor het grotere geheel
Waar je als projectleider vooral focust op één project, stuur je nu op samenhang, capaciteit, planning en strategie. Je wordt een regisseur in plaats van een uitvoerder.
Je rol wordt minder operationeel, meer strategisch
Je moet prioriteiten stellen, keuzes maken en knopen doorhakken. Maar ook: overleggen met directie, financiën bewaken, beleid maken. Dat vraagt om een andere blik.
Je moet leren loslaten
Erik zei: "Ik betrapte mezelf erop dat ik weer ging meepraten over technische details. Maar dat is niet meer mijn werk. Ik moet het team de ruimte geven."
Doe de leiderschapstest
Wil je inzicht in jouw natuurlijke stijl van leidinggeven (online test)? Wil je weten waar jouw individuele leiderschapskwaliteiten liggen?
Wil je jouw persoonlijke ontwikkeldoelen leren kennen?
Training basisvaardigheden
Bekijk de training basisvaardigheden leidinggeven voor leidinggevenden en managers. Zowel individueel aanbod als groepstraining wanneer meerdere leidinggevenden uit jouw organisatie deze training willen volgen.
Waar loop je tegenaan in de overstap?
De oude reflexen blijven actief
De neiging om zelf problemen op te lossen, inhoudelijk mee te praten of te helpen bij planningen zit diep. Zeker als je daar vroeger succesvol in was.
Je positie is nog niet vanzelfsprekend
De mensen aan wie je leidinggeeft, waren eerst je collega’s. Of ze zijn net zo ervaren als jij. Dat maakt het spannend om stelling te nemen of grenzen te stellen. Lees ook: van collega tot leidinggevende.
Je eigen onzekerheid
Veel nieuwe afdelingshoofdenhoofden projecten zoeken naar hun rol. Erik zei: "Ik wist dat ik meer afstand moest houden. Maar het voelde onnatuurlijk, want ik zit zo niet in elkaar."
De balans tussen vertrouwen geven en grip houden
Hoe voorkom je dat je te veel loslaat? En hoe voorkom je dat je weer gaat micro-managen? Dat is zoeken naar een balans die goed voelt voor jou als leidinggevende maar ook voor je team.
Je moet nog meer leidinggeven aan morgen (LAM)
LAM betekent: leidinggeven aan morgen. Voor iedere leidinggevende geldt: je kunt niet alleen bezig zijn met vandaag. Dan ben je te laat. Ooit vroeg ik een aantal uitvoerders bij een bouwbedrijf: hoeveel weken moeten jullie proactief vooruit kijken? Ze zeiden: minimaal zes weken. Voor de projectleider is dat nog verder vooruit kijken en voor het hoofd van de projectleiders geldt weer een langere termijn.
Aansturen van leidinggevenden
Als hoofd projecten geef je leiding aan mensen die zelf ook leidinggeven. Dat vraagt om een andere manier van aansturen: meer op afstand, meer richtinggevend, minder operationeel. Je bent niet alleen verantwoordelijk voor je eigen taken, maar ook voor de ontwikkeling van je projectleiders. Hoe groeien zij in hun rol? Hoe zorg je ervoor dat zij ook vooruitkijken, hun team meenemen, en strategisch leren denken? Je hebt invloed op tientallen medewerkers, maar die loopt via anderen. Daarom is het cruciaal dat jij investeert in het leiderschap van jouw mensen.
Projectmatig werken is daarbij niet vanzelfsprekend voor iedereen. Sommige projectleiders zijn sterk in inhoud en techniek, maar minder vaardig in organiseren, afstemmen of communiceren. Als hoofd projecten ben jij degene die het belang van structuur, fasering en voortgangsbewaking bewaakt. Dat betekent ook: jouw projectleiders ondersteunen bij het leren sturen op doelen, budgetten, tijd en kwaliteit. Je begeleidt ze in hun professionele ontwikkeling – niet alleen als vakspecialist, maar als regisseur van het hele proces.
Denk aan werkvormen zoals intervisie of gezamenlijke projectbesprekingen waarin je niet alleen de inhoud bespreekt, maar ook het proces evalueert. Wat ging goed? Wat vraagt bijsturing? Zo til je het team als geheel naar een hoger niveau.
Doorgroeien van projectleider naar afdelingshoofd: hoe doe je dat?
Ik noem een paar zaken die je kunnen helpen om die ene stap vooruit te maken.
Verhelder je nieuwe rol
Je hoeft niet alles meer te weten of te doen. Je nieuwe verantwoordelijkheid ligt bij het aansturen van de hele afdeling projecten. Maak dat expliciet – naar jezelf en naar je team.
Herken je valkuilen
Welke valkuilen herken jij?- Alles zelf willen doen.
- Blijven pleasen of goed willen doen voor iedereen.
- Niet willen of durven corrigeren.
- Te inhoudelijk betrokken zijn.
- Leven bij de waan van de dag.
- Je laten regeren door het moment.
Ontwikkel je leiderschapsstijl
Wat past bij jou? Hoe wil jij leidinggeven? Erik wilde geen haantje-de-voorste zijn, maar wel richting geven. Hij koos voor verbindend leiderschap met duidelijke kaders.
Leer delegeren en loslaten
Niet loslaten is vaak gebaseerd op angst: dat het fout gaat, dat jij verantwoordelijk bent. Maar echt leiderschap vraagt vertrouwen. En dat begint bij jezelf.
Reflecteer met een coach
Erik volgde een coachtraject. We gingen samen aan de slag met feedback geven, grenzen stellen en zijn eigen leiderschapsstijl vormgeven. "Ik ben nu helderder, rustiger en ik voel me steviger in mijn rol."
Reflectievragen voor nieuwe hoofden projecten
- Waarin verschilt jouw huidige rol van je vorige?
- Waar houd jij nog te veel vast?
- Wat vind je lastig aan het aansturen van andere projectleiders?
- Hoe geef jij richting en ruimte tegelijk?
Veelgestelde vragen - FAQ
Hier tref je enkele veelgestelde vragen.
Hoe ga je om met oud-collega’s die je nu moet aansturen?
Wees helder over je rol. Je bent niet 'boven' hen, maar je bent wel eindverantwoordelijk. Wees open, eerlijk en professioneel.
Wat als je alles zelf wilt blijven doen?
Sta stil bij je verantwoordelijkheidsgevoel. Is het vertrouwen of controle dat je drijft? Leer delegeren. (Lees: delegeren en loslaten)
Hoe ontwikkel je meer strategisch leiderschap?
Door afstand te nemen van de operatie, te denken in scenario’s en overleg te voeren op tactisch niveau. (Lees: visie en strategie)
Hoe bewaak je grenzen zonder autoritair te zijn?
Door duidelijke afspraken te maken, eerlijk te zijn en op tijd het gesprek aan te gaan. (Lees: grenzen stellen)
Wat levert coaching je op in deze rol?
Meer zelfvertrouwen, betere communicatie, en een heldere rolopvatting. Je ontwikkelt leiderschap dat bij jou past. (Lees: coaching voor leidinggevenden)
Training leidinggeven voor het middenkader
Voor het middenkader hebben wij een aantal trainingen ontwikkeld zoals:
- basiscursus leidinggeven
- training praktisch leidinggeven
- maatwerktraject individuele coaching
- training van collega tot leidinggevende
Leerdoelen
Bekijk leerdoelen voor de training basisvaardigheden leidinggeven. Geschikt voor startende leidinggevenden en voor doorgegroeide leidinggevenden.
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching (www.desteven.nl). Op deze website tref je meer dan 2000 blogs over persoonlijke ontwikkeling, loopbaan, leiderschap, teamontwikkeling, hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid.
