home / persoonlijke ontwikkeling / communicatie / weerstand / taboe

Taboe is communicatie

Een taboe leg ik uit als een vorm van communicatie. Misschien frons je je wenkbrauwen even omdat je denkt: ‘het gaat bij een taboe toch juist om het onbespreekbaar houden van een bepaald onderwerp?’. Dat klopt. Een taboe is in feite een onderwerp dat zo verwerpelijk is, dat je er geen woorden aan vuil wilt maken. Als iets taboe is, ligt er een zodanige veroordeling op, dat er geen ruimte is voor dialoog of discussie.

Supernegatief dus?

Is een taboe negatief? Dat roept het woord wel op bij mij. Ik wou haast zeggen: er rust een taboe op het woord taboe. Maar laat ik nu eens positief beginnen. Er rust een taboe op alles:

• Wat wij moreel verwerpelijk vinden
• Wat buiten ons gezamenlijk normenpatroon valt
• Wat indruist tegen gezamenlijke waarden die we delen

Wat voor functie heeft dat dan? Een taboe geeft duidelijkheid. Een taboe biedt bescherming. Dat onderwerp is gewoon onbespreekbaar. Geen haar op mijn hoofd die daaraan wil toegeven. Ik kom en wij komen samen in verzet.

Iedereen heeft taboes

Ik zet het wat stellig neer, maar ik meen dat ieder mens zijn taboes heeft. Kijk, we belijden met de mond snel dat alles bespreekbaar zou moeten zijn of dat we open moeten staan om met elkaar in gesprek te gaan. Maar ik vind respecteren een werkwoord. Dat is wat anders dan: ‘je zoekt het maar uit en kijk maar wat je doet’. Dat noem ik onverschilligheid of ‘gespeeld respect’. Een taboe is dus ook een begrenzing, een bescherming, een aanduiding van wat je beslist niet wil. Een taboe is een duiding van dat stuk waar jij je niet mee wil vereenzelvigen. Mijn advies: wees niet te vroom, je kunt niet helemaal zonder taboes.

Toppunt van vermijding en doodzwijgen

Als de zon in Drenthe schijnt, is het donker aan de andere kant van de wereld. Hoe ik dat weet? Ik heb het geleerd, niet gecontroleerd. Aan taboes zit een zonnige kant en een schaduwzijde. Zojuist noemde ik de goede kant van het taboe. Maar de negatieve kant is er ook:

• Verstarring en weigeren in gesprek te gaan over onderwerpen die je moeilijk vindt
• Je afsluiten in de toren van jouw eigen gelijk en waarheden
• Het uitgieten van jouw meningen en oordelen over anderen en cum laude slagen voor oordelen en veroordelen
• Niet meer openstaan voor andere standpunten of meningen

Voorbeelden van een taboe

Ik graaf in mijn geheugen naar een voorbeeld van een taboe. Die vraag vind ik zo groot dat het mij verwart. Maar een paar voorbeelden:

• Vreemdgaan is een maatschappelijk taboe (vervreemden van elkaar in een relatie, is geen taboe)
• Echtscheiding was in de jaren 70 een taboe en nu algemeen geaccepteerd
• Een hond slaan is een algemeen maatschappelijk taboe (een bromvlieg doodslaan is geaccepteerd)

Wat ik nu schets zijn algemeenheden. Want als je er lijn in aanbrengt:

• Je hebt persoonlijke taboes: noem er eens een paar?
• Je hebt taboes die je wellicht deelt met jouw partner. Heb je voorbeelden?
• Je hebt taboes in de organisatie waar je werkt: noem ze samen eens op met jouw collega’s?

De pijn van het taboe

Taboes doen ook pijn. Dus enerzijds beschermen ze. Anderzijds roepen ze weerstand op. Ik denk aan een jongedame. Zij voelde zich op haar 17e al vaak overbodig, onbegrepen en eenzaam. Ze had vaker suïcidale gedachten. Maar daar ligt een taboe op suïcide, waardoor ze dat niet bespreekbaar durfde te maken. En dat taboe dreef haar de afgrond in.

De schaduw leren kennen

Het geheim van de smid is dat je je schaduw leert zien en herkennen om uiteindelijk bij jouw kracht te komen en het licht en de zon in te zetten. Hoe doe je dat dan? Die vraag is wederom groot en breed. Waar het om gaat is dit: liefde hebben voor of afzetten tegen, liggen soms dicht bij elkaar. Iets omarmen, ligt soms zo dicht bij iets verwerpen. En het punt is: het gaat niet om wat je verwerpt, het gaat erom wat jij omarmt. En een taboe wil je daarbij helpen: om je weg te vinden!

Samen onderweg?

Ik ga graag met je mee! Samen onderweg. Op zoek naar hoe jij het voelt en ervaart.