Leiderschapsstijlen
Leiderschapsstijl: Iedere manager of leidinggevende heeft een bepaalde stijl van leidinggeven die het beste bij hem of haar past. Hoewel mensen niet in te delen zijn in hokjes, zul je iets hebben wat jou bijzonder typeert. Tal van modellen zijn er op de markt over leiderschapsstijlen. Het ene model gaat uit van 6 verschillende stijlen. Het andere model noemt er zelfs 18. Maar wat is nu precies een leiderschapsstijl?
Wat is een leiderschapsstijl?
Een leiderschapsstijl is de stijl van leidinggeven die je inzet in bepaalde situaties. Deze situaties bepalen welke stijl je het beste kunt inzetten. Voorbeelden zijn:
- overtuigende en directieve stijl van leidinggeven: goed inzetbaar in crisissituaties
- mensgerichte stijl van leidinggeven: gericht op coöperatie en samenwerking
- taakgerichte stijl van leidinggeven: gericht op resultaat en output
- beheersgericht (controlerend) of juist gericht op innovatie en vernieuwing
Uiteraard zijn leiderschapsstijlen te ontwikkelen. Naast jouw natuurlijke stijl van leidinggeven kun je leren om de andere leiderschapsstijlen te hanteren. Daarbij merk ik wel op dat je normaliter snel terugvalt op je natuurlijke leiderschapsstijl. In dit artikel behandel ik vier stijlen van leiderschap:
Doe de leiderschapstest!
Wil je weten waar jouw individuele leiderschapskwaliteiten liggen? Wil je ontdekken wat jouw natuurlijke leiderschapsstijl is? Doe dan de gratis online test!
Training en coaching gericht op leiderschap
Wij verzorgen training & coaching voor leidinggevenden, managers en ondernemers. Zowel voor het middenkader als het hoger kader, voor de startende leidinggevende als de ervaren manager.
Aard of karakter van de leidinggevende
De stijl van leidinggeven heeft uiteraard altijd te maken met de aard en het karakter van de leidinggevende zelf. Over welke karaktereigenschappen beschik je als leidinggevende?
Een methode om dit proces te doorlopen is aan de hand van de 4 elementen: Aarde, Water, Vuur en Lucht. Het is niet DE manier maar een mogelijke manier om jouw leidinggevende kwaliteiten nader in beeld te brengen.We onderscheiden een viertal leiderschapsstijlen:
Watertype
De leiderschapsstijl van een watertype richt zich vooral op relaties. Een Watermanager is een soort van peoplemanager die uitstekend zijn werk doet op het vlak van verbinding, coöperatie, participatie, inspraak, het WIJ-gevoel bevorderen etc.
De kracht van een Watermanager is er vooral in gelegen dat hij/zij saamhorigheid in het team weet te kweken en het WIJ-gevoel in sterke mate weet te bevorderen. Hij/zij onderhoudt goede contacten met zijn/haar medewerkers en de sfeer binnen zijn/haar team is als gemoedelijk en hartelijk te typeren. Het vormen en ontwikkelen van zijn teamleden heeft een belangrijke plaats op de agenda. Altijd zal de Watermanager klaar staan om zijn teamleden te assisteren.
Wanneer een Watermanager doorslaat en terechtkomt in zijn valkuilen is het niet ondenkbaar dat hij te weinig afstand van zijn medewerkers weet te bewaren. Soms is hij te betrokken op de situatie (zelfs de thuissituatie) van de medewerker hetgeen hem kan belemmeren om zakelijk de juiste beslissingen te nemen. Mogelijk is ook dat hij/zij een bepaalde afhankelijkheid creëert bij zijn/haar team-leden oftewel dat teamleden onvoldoende bevorderd worden in hun eigen zelfstandigheid.
Spanning in het team
Watermanagers voelen zich op hun best als hun product ‘ik sta altijd voor je klaar’ zoveel mogelijk wordt afgenomen door de teamleden. Ze kunnen daarom onzeker reageren op vuurtypen die dominant gedrag vertonen en zelfstandig willen opereren. Spanning met aardetypen kan ontstaan wanneer aardetypen bijzonder feitelijk en gedetailleerd een zakelijke houding aannemen. Een Watermanager onder spanning voelt dat snel als ‘te hard’ en ‘meedogenloos’. In de samenwerking met lucht-typen binnen het team kan er spanning ontstaan wanneer de Watermanager onvoldoende kan meegaan in de denktrant en ideevorming van de lucht-typen.
Een Watermanager in zijn kracht die zichzelf kent en eigen valkuilen kan vermijden is op zijn best wanneer hij de taak heeft om 'een team te motiveren, veranderingen door te voeren, commitment bij zijn teamleden te verkrijgen, het WIJ-gevoel te creëren.
Doe de test!
Bij De Steven kun je een uitgebreide analyse doen om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten, eigenschappen, persoonskenmerken en valkuilen.
Zo krijg je inzicht in jouw ontwikkeldoelen.
Training en coaching
Wil je een training volgen om te ontdekken waar jouw kwaliteiten liggen? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
Vuurmanager
De leiderschapsstijl van een vuurtype blinkt uit in wilskracht en directief leidinggeven. In crisissituaties is de vuurmanager op zijn best. De managementstijl van een Vuurmanager is directief. Hij/zij maakt snel duidelijk wat er van de teamleden verwacht wordt en het woord ‘ACTIE’ staat hoog op de agenda. Door zijn enthousiasme weet de Vuurmanager mensen te motiveren en aan te zetten tot ‘doen’ Welke kwaliteiten heeft de vuurmanager als leidinggevende? Welke valkuilen? Wanneer is de vuurmanager op zijn best?
Vuurmanagers worden vaak bewonderd om hun enorme werklust maar ook om de durf en moed om knopen door te hakken en nieuwe wegen in te slaan. Vuurmanagers verwoorden hun verwachtingen in termen van het gewenste eindresultaat en hebben minder aandacht voor het proces en de weg ernaar toe. Vuurmanagers voelen vaak feilloos aan wanneer er ergens iets mis dreigt te gaan, ook al is hun dat niet verteld. Vaak grijpen ze zonder overleg met anderen meteen in om de zaak weer op de rit te krijgen.
Als Vuurmanagers doorslaan zijn ze bazig en dulden ze geen tegenspraak. Hoewel ze voortdurend roepen dat teamleden te weinig initiatief nemen en onvoldoende met ideeën komen, zullen ze dit alleen accepteren van teamleden die ze daartoe in staat achten. Wanneer de communicatie van de vuurmanager te directief is, kan dat angst en onzekerheid bij teamleden oproepen waardoor de vuurmanager te weinig tegenwicht krijgt. Goede ideeën kunnen hem/haar ontgaan omdat ze niet (meer) worden uitgesproken door anderen.
Spanning in het team
Door de eigen bazige houding kan een Vuurmanager bewerkstelligen dat water-typen zich passief opstellen en dat aarde-typen in zichzelf gekeerd worden. Dat zal de nodige spanning geven binnen het team omdat dit precies het gedrag is wat de onstuimigheid van de Vuurmanager doet aanwakkeren. De samenwerking met lucht-typen lijkt nog het gemakkelijkst te gaan mits het niet teveel leidt tot allerlei theoretische bespiegelingen.
Een Vuurmanager in zijn kracht die zichzelf kent en eigen valkuilen kan vermijden is op zijn best bij de innovatie van een organisatie of bij het opzetten van nieuwe afdelingen en projecten. Door zijn actieve houding is hij een uitstekend pionier en weet hij snel resultaat te boeken met zijn team.
Luchtmanager
De leiderschapsstijl van een luchttype is gericht op strategie en lange termijn. Een luchttype beschikt over uitstekende contactuele eigenschappen, kan goed onderhandelen maar heeft ook de juiste helicopterview en analytisch vermogen om jouw bedrijf op de lange termijn op de kaart te zetten. De managementstijl van een Luchtmanager is het beste te typeren als motiverend en stimulerend. Door zijn communicatieve eigenschappen wordt de Luchtmanager vaak ervaren als een innemend persoon. Hij werkt verbindend tussen mensen maar weet ook de onderlinge communicatie tussen verschillende afdelingen te bevorderen.
Een Luchtmanager wordt vaak gewaardeerd omdat hij knelpunten binnen de organisatie of het team met vindingrijkheid weet op te lossen. Hij/zij kan doorgaans razendsnel analyseren en weet met een doeltreffende oplossing te komen. Een Luchtmanager is vaak goed geïnformeerd door zijn vele contacten. Zijn positieve instelling brengt hij over op de teamleden en ook teamleden die snel beren op de weg zien weet hij vaak mee te nemen in zijn ongebreideld enthousiasme.
Binnen het team van de Luchtmanager is het gevaar dat er teveel ‘open eindjes’ zijn. Mensen aanspreken op bepaald gedrag vindt de Luchtmanager eigenlijk moeilijk en hij heeft dan ook de neiging om het positiever voor te stellen dan het is. Dat kan ertoe leiden dat teamleden achterdochtig worden omdat ze beter weten. In conflictsituaties zal de Luchtmanager snel proberen om tot een compromis te komen, hetgeen het zakelijk belang niet altijd zal dienen.
Spanning in het team
Spanning in het team bij de Luchtmanager kan ontstaan wanneer hij vraagstukken van de teamleden te positief benadert, terwijl men het niet zo ervaart. Een Luchtmanager heeft van nature de neiging om daar oppervlakkig naar te kijken waardoor er onbegrip ontstaat zeker bij de water- en aardetypen binnen het team. Spanning kan ook ontstaan wanneer er onvoldoende tot actie wordt overgegaan en het team blijft steken in allerlei, wellicht zelfs intellectuele, bespiegelingen.
Omgeving
Een Luchtmanager is op zijn best wanneer zijn product ‘plannen maken’ en ‘ideeën vormen’ zoveel mogelijk wordt afgenomen. Door zijn nieuwsgierige aanleg en zijn vele contacten is hij vaak goed geïnformeerd en weet hij een team of een organisatie op een hoger plan te brengen, mits hij niet teveel gehinderd wordt door de alledaagse beslommeringen.
Aardemanager
De leiderschapsstijl van een aardetype is vooral gericht op beheersbaarheid en processen. Een aardemanager kan de processen in jouw organisatie verbeteren en op een hoger plan brengen. Een Aardemanager zal leiding geven via duidelijke regelgeving en sluitende procedures. Hij/zij zal veel tijd besteden aan het opstellen van huishoudelijke regels en instructies. Hij weet zelf vaak van de hoed en de rand en zal van medewerkers vragen dat ze precies, ordelijk en gestructureerd zijn.
Aardemanagers zijn bijzonder goed in het optimaliseren van werkprocessen. Ze houden van een opgeruimde werkomgeving en eisen dat de regels van veiligheid, hygiëne strak worden nageleefd. Doordat ze vakinhoudelijk vaak goed onderlegd zijn, hebben ze een ongekende antenne voor wat er mis zou kunnen gaan binnen het team. Kwaliteit hebben ze hoog in het vaandel staan en vaak weten zij de kwaliteit van de producten of diensten van een organisatie op een hoger plan te brengen.
Waar een Aardemanager minder goed in is, is het onderhouden van sociale contacten binnen het team. Liever is hij/zij met de materie en inhoud bezig. Terugkoppelingen ontvangt hij het liefst schriftelijk, zodat er later altijd nagekeken kan worden hoe het precies in elkaar zit. Met beloningen is hij/zij meestal niet scheutig en hij/zij bijzonder gespitst op zaken die fout gaan of fout dreigen te gaan.
Spanning in het team
Spanning in het team bij de Aardemanager kan ontstaan doordat hij /zij teveel controlefreak is en minder oog heeft voor de begeleiding en ontwikkeling van de mensen. Door zijn houding van controle en beheersbaarheid zullen vuur- en luchttypen sneller afhaken die gericht zijn op innovatie en vernieuwing.
Omgeving
Een Aardemanager is op zijn best bij de uitvoer van afdelingsplannen. Hij kan prima de processen vormgeven en een strakke planning hanteren. Geef hem/ haar de leiding op operationeel niveau en hij zal de kwaliteit van de organisatie op een hoger plan tillen, mits hij geholpen wordt om overzicht te houden en niet te verstikken in de alledaagse beslommeringen.
Leiderschapsvorm
In hoeverre sluit jouw leiderschapsstijl aan bij de gewenste leiderschapsvorm in jouw organisatie?
Leiderschapskwaliteiten
Dit artikel schreef ik in de serie over leiderschapskwaliteiten.
Leiderschapsontwikkeling
Bekijk al onze trainingen gericht op leiderschapsontwikkeling
