home / persoonlijke ontwikkeling / autonomie / afhankelijk

Afhankelijk zijn van anderen | jezelf afhankelijk maken

Afhankelijk zijn van anderen of afhankelijkheidsrelaties creëren en in stand houden ondermijnen een positief zelfbeeld, zelfvertrouwen. Maar hoe ontstaat afhankelijkheid en wat is eraan te doen?

Ongezonde afhankelijkheid

Gezonde afhankelijkheid is iemand of iets nodig hebben en ongezonde afhankelijkheid omschrijf ik als ‘niet zonder iemand of iets kunnen’.  Uiteraard verschilt het van de omstandigheid waarin dit zich voordoet. De slechtziende kan een bril nodig hebben maar het kan ook een gradatie aannemen dat hij/zij niet meer zonder bril kan. Als dat het geval is, is de slechtziende afhankelijk van zijn/haar bril. Zodra je afhankelijk wordt van iets of iemand dan raak je een deel van jezelf kwijt of raak je een deel van jouw vrijheid kwijt. Je wordt hulpbehoevend, ondergeschikt aan anderen, onzelfstandig of in het ergste geval onderworpen aan anderen.

Jezelf ondergeschikt maken

Jezelf ondergeschikt maken is een vorm van afhankelijkheid.  Voorbeelden:

• Je maakt jezelf kleiner dan de ander (terwijl dat niet nodig is)
• Je maakt de ander groter en belangrijker dan hij/zij in werkelijkheid is door bijvoorbeeld overmatig op te kijken tegen de ander of de ander op te hemelen of overmatig te bewonderen.

Jezelf ondergeschikt maken betekent dat je te weinig ruimte inneemt en jezelf wegcijfert.

De ander groter maken of jezelf kleiner maken

Jezelf afhankelijk opstellen betekent dat je jouw gedrag en keuzes laat afhangen van wat de ander ervan vindt of nog erger: wat je denkt dat de ander ervan vindt. Een paar voorbeelden van valkuilen die hiermee te maken hebben:

• Kritiek teveel op jezelf betrekken
• Voortdurend bevestiging nodig hebben van anderen (goedkeuring)
• Bij voortduur waardering van anderen nodig hebben (bang voor afwijzing)
• Pleasegedrag
• Te loyaal zijn aan anderen
• Te gericht zijn op anderen of op de behoeften van de ander
• De regie van jouw leven teveel aan anderen geven of overlaten
• Geen keuzes maken op basis van eigen behoeften maar keuzes maken op basis van de behoeften van de ander

Een gevolg is dat de ander over jouw grens heen gaat. Je geeft anderen de kans om over jouw grens te gaan doordat je te weinig ruimte inneemt. Jouw zelfvertrouwen slinkt, je voelt je steeds onzekerder, jouw eigenwaarde daalt en je komt in een negatieve vicieuze cirkel.

Emotionele afhankelijkheid: wat is dat?

Wat is emotionele afhankelijkheid? In feite is het een vorm van verslaving. Het verschil tussen verslaving en voorzien in eigen behoeften is eenvoudig. Een behoefte duidt op datgene wat je nodig hebt terwijl een verslaving duidt op datgene waar je niet meer zonder kunt terwijl je het niet nodig hebt.

• Afhankelijk zijn van bewondering

  Een heftiger en intenser vorm van afhankelijkheid is er wanneer je voortdurend bewondering van anderen nodig hebt. In feite ben je zo afhankelijk van de kick die deze bewondering en adoratie teweeg brengen dat je er niet meer zonder kunt. En dat is tevens jouw drijfveer. Het zorgt ervoor dat je altijd de beste wilt zijn of dat je altijd wilt winnen. Maar het kan ook andere vormen aannemen zoals altijd wat nieuws nodig hebben om onder de aandacht te komen. Soms is het zelfs waardering halen over de rug van een ander.

• Voorbeelden

  • je stuurt iemand een SMSje / APP en je krijgt geen bericht terug: je voelt je meteen afgewezen
  • je stuurt iemand een kaart rond de kerstdagen en omdat je geen kaart terug krijgt, ben je bang dat de relatie is geschaad
  • iemand verwijdert je als vriend op facebook en je voel je meteen aan de kant gezet
  • je wringt je in alle bochten om iedereen te vriend te houden
  • je doet dingen tegen jouw zin in waarbij je jezelf geheel wegcijfert

• Verslaving

  Een ander voorbeeld van emotionele afhankelijkheid is verslaving.  Je kunt emotioneel afhankelijk zijn van een  sigaret, alcohol, eten, facebook, gokken, geld uitgeven, kleren kopen etc. Het kenmerk van verslaving is:  je kunt er niet zonder terwijl je het niet nodig hebt.  Om het verschil wat te duiden:  zuurstof kun je ook niet zonder maar je hebt het nodig om te leven. Dus is zuurstof een behoefte en geen verslaving. Een sigaret heb je niet nodig en wanneer je daar niet meer zonder kunt is het verslaving. Toch heeft verslaving vaak wel met jouw behoeften te maken. Daarover is nogal wat misverstand. Ik duid het opnieuw met een voorbeeld. De roker is dan wellicht verslaafd aan de sigaret maar de vraag is waarom dat zo is. Gaat het om de behoefte aan nicotine die vervuld moet worden? Ik denk van niet. Roken is een vorm van ontspanning en elimineert stress (tenminste dat ervaart de roker zo). Dus wil de roker van zijn/haar verslaving af komen dan moet de behoefte aan rust en ontspanning op een andere manier vervuld worden.

Oorzaken

Hoe ontstaat emotionele afhankelijkheid? Ik noem een paar mogelijke oorzaken

• Wellicht ben je onvoldoende weerbaar en voel je je niet opgewassen tegen bepaalde situaties. Misschien durf je de stap niet te maken om te stoppen met bepaalde afhankelijkheidsrelaties. Je ziet er tegenop om alleen verder te gaan.
• Onvervulde behoeften zijn reden en oorzaak voor afhankelijkheid. Je hebt een leeg gevoel van binnen. jouw behoefte aan waardering is onvervuld. Daarom haal je waardering bij de ander en zonder de instemming, goedkeuring van de ander kun je niet leven.
• Gebrek aan autonomie en persoonlijk leiderschap.

Kies voor eigen behoeften

Ons advies: maak de definitieve keuze voor jezelf en kies onvoorwaardelijk voor de invulling van jouw behoeften. Laat jouw gevoelens spreken en luister naar jouw eigen behoeften. Wanneer je geen keuzes maakt om te breken met de afhankelijkheidsrelatie blijf je in een vicieuze cirkel hangen en houd je de bestaande situatie in stand. Wil je leren om jouw eigen weg te gaan en je minder afhankelijk op te stellen van anderen? De Steven is specialist in persoonlijke ontwikkeling! We stellen voor je een maatwerktraining samen die precies bij jou aansluit.