Lastige collega’s: hoe ga je ermee om?
Lastige collega’s hebben vaak meer impact op de sfeer in het team dan heel positief ingestelde collega’s. En ze hebben ook impact op het functioneren van de organisatie of van het team. In dit artikel ga ik verder in op het onderwerp lastige collega’s. Ik zal proberen er een typering van te maken en te duiden wat je eraan kunt doen.
Effectief volgerschap en effectief leiderschap
Vaak moet het management een training ‘effectief leiderschap’ volgen. En als het misgaat in een organisatie ligt het meestal aan de leiding. ‘Mismanagement’, zegt de volksmond.
Vraag is: ‘hoe zit het met de rest van de organisatie?’ Zijn het effectieve volgers? Hebben zij ook een rol en verantwoordelijkheid?
Of is het alleen het managementteam dat invloed heeft op het reilen en zeilen van de organisatie?
Teamcoaching
Een teamcoach kan het team helpen om gezamenlijke doelstellingen te formuleren of om gezamenlijkheid te bevorderen.
Wat voor lastige collega’s zijn er?
Ik typeer een aantal lastige collega’s.
Willem de Zwijger
Ik duid Willem de Zwijger, maar als het een vrouw is, is het Willemien de Zwijger. Willem de Zwijger zal zich niet snel uitlaten over bepaalde kwesties. Hij/zij is redelijk in zichzelf gekeerd, heeft weinig inbreng in een gesprek en laat het achterste van zijn tong niet snel zien. Willem is communicatief nu niet de meest plezierige persoonlijkheid en hij kan ervoor zorgen dat je ook gewoon genegeerd wordt. Door te zwijgen houdt Willem collega’s op afstand, kunnen ze moeilijk hoogte van hem/haar krijgen en zo is de bijdrage aan een positief werkklimaat niet erg hoog.
Brave Hendrik
De tweede is brave Hendrik. Als het een vrouw is, is het Hendrikje denk ik. We zouden Hendrik en Hendrikje ook de dienstklopper van de organisatie kunnen noemen. Brave Hendrik is een harde werker. Hij/zij heeft een hoog verantwoordelijkheidsgevoel, doet precies wat van hem/haar verwacht wordt. Hendrik kleurt graag binnen de lijntjes en instructies zal hij/zij gedwee opvolgen. Maar geloof me: eigen inbreng, meedenken, participeren in verantwoordelijkheidsgevoel is erg beperkt. Bovendien maakt hij/zij zich erg afhankelijk van de leidinggevende.
De betweter of de wijsneus
De betweter meent het vaak beter te weten. Hij/zij heeft altijd kritiek, legt op iedere slak zout, bemoeit zich overal mee, kan belerend overkomen, mag graag redetwisten als hij/zij maar wint, is altijd bezig om anderen te corrigeren of te verbeteren.
De klager en achterklapper
De klager en achterklapper spreekt zich niet heel snel uit. Althans niet rechtstreeks. Hij/zij neemt altijd een omweg om zich ergens over te beklagen. Kenmerk van de achterklapper is dat hij/zij graag communiceert in de wandelgang. Hij/zij is specialist in het roddelcircuit en afgestudeerd op de slachtofferrol.
De ja-knikker
De ja-knikker is het met iedereen wel eens. Of het nu de direct leidinggevende is, een collega, de directeur zelf: hij/zij kan met iedereen goed opschieten en je krijgt er niet snel ruzie mee. Maar daardoor is er ook geen inbreng of meedenken, en gaat de ja-knikker geheel voorbij aan eigen normen en waarden.
De aanbidder
De aanbidder dweept met de leidinggevende en hij/zij mag de leidinggevende ook graag op een voetstuk zetten. Ook collega’s worden geadoreerd maar verder heeft de aanbidder of dweper weinig persoonlijke inbreng, gaat hij/zij voorbij aan eigen normen en waarden
De profiteur
De profiteur staat meteen bij je aan de deur wanneer er iets te halen valt. Zodra hij/zij er beter van kan worden ben je spekkoper. Is dat niet het geval dan zie je de profiteur nergens. Hij/zij zal doen wat er van hem gevraagd wordt en het stapje harder lopen komt niet voor in zijn/haar woordenboek. Tenzij er een extra geldelijke beloning tegenover staat.
Heethoofd
Een lastige collega is ook diegene die als heethoofd te karakteriseren is. Hij/zij is nogal onstuimig en snel ontvlambaar en kan behoorlijk driftig reageren wanneer je het met hem of haar aan de stok krijgt. En dat maakt dat je snel om de persoon heen loopt of eerst maar eens gaat kijken hoe de stemming vandaag is. Want ja, je wilt je er ook niet aan branden.
Effectief volgerschap
Er zijn duizenden trainingen op het gebied van leiderschap. De training effectief volgerschap heb ik nog nooit gezien. Jij wel? Terwijl daar heel veel winst te behalen valt voor de organisatie. Nu haast ik me om erbij te zeggen dat effectief leiderschap effectief volgerschap bevordert. Wat versta ik onder effectief volgerschap?
- Leiding accepteren zonder jezelf te verloochenen
- Eigen waarden inbrengen maar ook de waarden van de organisatie en van de leidinggevende begrijpen en respecteren
- Balans zoeken en vinden tussen eigenbelang en organisatiebelang
- Eigen grenzen en behoeften kennen en de grenzen en behoeften van de organisatie kennen en begrijpen
- Open communicatie gericht op groei, bijdragen, verbetering
Ineffectief volgerschap: wat is dat?
Ik omschrijf ook maar wat ineffectief volgerschap is.
- Voorbijgaan aan eigen waarden en klakkeloos opvolgen van instructies
- Overmatig kritisch zijn of meningloos
- Geen open communicatie d.w.z. niet helder en open zijn in de communicatie, op de verkeerde plekken communiceren, met de verkeerde personen communiceren, niet openstaan, afwerend zijn, gereserveerd zijn of gewoon niets zeggen
- Eigenbelang altijd voorop laten gaan of juist geheel voorbijgaan aan eigen belangen
- Voortdurend over eigen grenzen gaan of voortdurend de grenzen van de organisatie opzoeken
- Voorbijgaan aan eigen behoeften of alleen maar oog hebben voor eigen behoeften
- Niet kunnen omgaan met het spanningsveld tussen eigenbelang en organisatiebelang
Gezonde organisaties
Gezonde organisaties voorkomen verzuim door de inzetbaarheid te vergroten.
Team- en organisatieontwikkeling
Bekijk onze interventies en trainingen voor teamontwikkeling en organisatieontwikkeling.
