home / persoonlijke ontwikkeling / kernkwaliteiten / sensitief

Sensitief zijn als kwaliteit

Sensitief zijn is een gave. Sensitiviteit vergelijk ik weleens met een sensor of antenne. Wat doet een sensor? Een sensor verzamelt informatie: stralingsinformatie, lichtinformatie (bij een fototoestel), temperatuur, licht, geluid of druk. Sensitieve personen doen eigenlijk hetzelfde. Ze hebben zoals het lijkt een sensor of voeler die informatie verzamelt en registreert. Te veel prikkels kan leiden tot drukte in het hoofd.

Jij voelt stemmingen, signalen en onderstromen aan die voor anderen verborgen blijven. In een split second weet jij hoe de vlag erbij hangt. Je leest mensen, situaties, ruimtes. Dat maakt jou opmerkzaam, intuïtief en scherp. Maar het is ook een uitdaging. Want wat als er te veel binnenkomt? Wat als je geen filter meer hebt? In dit artikel onderzoek ik sensitiviteit als kwaliteit – en hoe je die kwaliteit inzet zonder uitgeput te raken. Want gevoelig zijn is geen zwakte. Het is kracht, als je het goed leert doseren.

Wat zijn de kenmerken van een sensitief persoon?

Als je sensitief bent, neem je méér waar dan anderen. Je merkt dingen op die subtiel, verborgen of onuitgesproken zijn. Sensitiviteit is geen zwakte, maar een scherpe waarneming. Je hebt een soort innerlijke antenne voor sfeer, spanningen, energie. Deze signalen komen bij jou sterker binnen. Dat maakt je waakzaam, opmerkzaam en vaak intuïtief sterk. Hier zijn een aantal typische kenmerken:

• Je pikt stemmingen en onderhuidse spanningen snel op.
• Je voelt je ongemakkelijk bij harde geluiden, fel licht of drukte.
• Je merkt het als iemand iets achterhoudt of niet authentiek is.
• Je hebt een scherpe intuïtie, ook zonder ‘bewijs’.
• Je raakt snel overprikkeld door te veel indrukken.
• Je hebt een sterk gevoel voor sfeer in groepen of ruimtes.
• Je hebt tijd nodig om indrukken te verwerken.
• Je voelt feilloos of iets klopt of wringt.
• Je voelt je vaak anders of ‘te gevoelig’ genoemd door je omgeving.
• Je zoekt regelmatig stilte, natuur of terugtrek-momenten om op te laden.

Is sensitiviteit hetzelfde als empathie of inlevingsvermogen?

Nee. Al lijken ze op elkaar, sensitiviteit staat op zichzelf. Het is een kwaliteit die vooral over waarnemen gaat.

• Sensitiviteit betekent dat je prikkels, signalen, stemmingen en energieën opmerkt. Je voelt dingen die anderen ontgaan.
• Empathie betekent dat je meevoelt met de emoties van anderen. Je voelt wat zij voelen.
• Inlevingsvermogen betekent dat je je bewust verplaatst in het perspectief van de ander – met hoofd én hart.

Ben jij sensitief, dan merk je van alles op. Maar dat betekent niet automatisch dat je ook altijd empathisch reageert of begrip toont. Het is wel verwant – maar niet hetzelfde.

Sensitiviteit als kernkwaliteit

Sensitiviteit is een prachtige, verfijnde kwaliteit. Je merkt dingen op die anderen ontgaan. Je voelt wanneer iemand niet lekker in z’n vel zit, nog voordat diegene iets zegt. Je ziet kleine veranderingen, hoort het verschil in toon, proeft de sfeer in een ruimte. Je bent opmerkzaam, intuïtief sterk, afgestemd. Dat maakt jou tot een waardevol mens. Jij voelt wat anderen nodig hebben, vaak nog vóór ze het zelf weten. Maar als je alles opvangt, dan raakt je systeem ook snel vol.

De uitdaging: filter aanbrengen

Je hoeft niet alles te voelen. Je mág leren kiezen. Wat laat je binnen? Wat laat je buiten je systeem? Het vraagt oefening, maar het is mogelijk: een innerlijk filter ontwikkelen waarmee je jouw sensitiviteit kan doseren.

Dat betekent niet dat je ongevoelig wordt. Integendeel: het betekent dat je leert hoe je met je gevoeligheid omgaat. Dat je leert herkennen: dit is van mij – en dit niet. En dat je ook weet wanneer je een grens moet trekken, omdat het te veel is.

Je hoeft niet álles te horen, voelen, zien of begrijpen. Je mag ook zeggen: “Nu even niet.” Of: “Ik zie het, maar ik laat het liggen.” Dat is geen afstand. Dat is zelfzorg.

De allergie: botheid en onverschilligheid

Je allergie ligt bij mensen die niets lijken te merken. Die over anderen heen walsen. Die doen alsof emoties niet bestaan of zeggen: “Je moet je er niet zo druk om maken.” Voor jou voelt dat alsof iemand door een porseleinkast banjert in werkschoenen. Je leeft in kleur, zij in grijstinten. Jij hoort een ruis, zij horen niets. Dat verschil kan je intens raken. Want jij verlangt naar nuance, afstemming en fijngevoeligheid. En als dat ontbreekt, voelt het alsof jouw antennes niet welkom zijn. Alsof jouw kracht wordt afgedaan als zwakte. Terwijl juist daar jouw goud ligt.

Wat betekent het om hoogsensitief te zijn?

Hoogsensitiviteit is geen diagnose, geen afwijking, geen etiket. Het is een kernkwaliteit. Een persoonskenmerk dat diep verankerd zit in hoe jij de wereld waarneemt, voelt en verwerkt. Je bent niet ‘anders’, je bent gewoon gevoelig afgesteld. Zoals sommige mensen beter horen of scherper ruiken, zo neem jij energie, spanning en subtiliteit beter waar.

Twee kenmerken zijn daarbij kenmerkend:

• Je hebt een verfijnde, diepere zintuiglijke waarneming.
• Je hebt een intensere, diepgaandere verwerking van prikkels en emoties.

Maar er is meer. Hoogsensitieve mensen beschikken vaak over een reeks andere kwaliteiten die samen een krachtig – maar ook kwetsbaar – geheel vormen.

Allergieën en irritaties

Wat jou typeert, bepaalt ook wat je raakt. Mensen met hoogsensitiviteit hebben vaak een allergie voor hardheid, onverschilligheid of oppervlakkigheid.

Wat schuurt bij jou?

• Koud en gevoelloos oordelen over anderen.
• Onverschilligheid tegenover kwetsbaarheid of verdriet.
• Mensen die over anderen heen walsen zonder het te merken.
• Half luisteren, snel reageren, geen ruimte bieden.
• Snel met oplossingen komen zonder het verhaal te willen horen.
• Machtsspelletjes, verborgen agenda’s, oneerlijkheid.

Dat is niet zwak, dat is wie jij bent. Jij verlangt naar echtheid, afstemming, nuance. En als dat ontbreekt, voelt het alsof jouw voelsprieten niet welkom zijn.

Wat is er ‘verkeerd’ aan?

Niks. Jij bent niet te gevoelig. Maar het wordt wel een probleem als je er zelf last van krijgt. Als je jezelf verliest in het voelen, het afstemmen, het zorgen. Dan gebeurt dit:

• Je verliest afstand tot anderen.
• Je raakt verstrengeld in emoties die niet van jou zijn.
• Je blijft hangen in zorgen of pijn die je niet kunt oplossen.
• Je kunt niet meer objectief of helder kijken.
• Je energie lekt weg aan dingen die buiten jouw invloed liggen.
• Je helpt de ander niet écht, omdat er te weinig ruimte overblijft.

Jouw leerdoel: de juiste distantie

Hoogsensitiviteit vraagt dat je leert doseren. Jij mag invoelen, maar je hoeft het niet over te nemen. Je mag luisteren, zonder te gaan dragen. Jij mag zacht zijn, én grenzen stellen.

Distantie houden betekent niet dat je onverschillig bent. Het betekent dat je bewust kiest wat je toelaat. Jij hoeft de pijn van de ander niet op te lossen. Sterker nog: je kúnt het niet. Wat je wél kunt doen? Aanwezig zijn. Luisteren. Erbij blijven. Zonder oordeel. En zonder jezelf kwijt te raken.

Zodra jij leert voelen: dit is van mij – en dit niet, ontstaat er rust. Dan komt jouw gevoeligheid tot bloei. Dan wordt het geen last, maar een kracht. Niet iets wat je onderdrukt, maar iets wat je inzet. Op jouw voorwaarden.