Loading ...

Direct informatie? 0528 23 60 30

Of mail naar planning@desteven.nl

Ben je te snel met jouw oordeel?

Merk je dat je soms te snel bent met jouw oordeel? Dat je heel gauw jouw mening klaar hebt over iets of iemand? Dat zegt veel over de wijze waarop je communiceert. In dit artikel leg ik uit wat het betekent en wat voor gevolgen het heeft.

Oordelen en veroordelen

Let wel: er is niks mis met oordelen en beoordelen. We doen dat aan de lopende band op basis van levenservaring, en dat maakt het leven leefbaar. We schatten mensen, dingen en situaties in en deze beoordeling stelt ons in staat om adequaat te handelen. Als blijkt dat we het niet helemaal juist hebben ingeschat, dan wijzigen we ons oordeel. Een inschatting staat dus niet in steen gebeiteld en kan altijd herzien worden.

Het gaat mis als we te snel oordelen en beoordelen; dat leidt tot vooroordelen en veroordelen. Vooroordelen en veroordelingen hebben een negatieve lading. Ze nemen de vorm van een onwrikbare waarheid aan en dan is er geen ruimte meer voor andere opvattingen. Een vooroordeel is gebaseerd op aannames. Je plakt iemand een label op volgens een stereotype dat zich in je eigen hoofd bevindt. Een vooroordeel dat zich eenmaal in je hoofd genesteld heeft zoekt altijd naar bevestiging en wordt op die manier sterker; als je je bewust bent van dit mechanisme kun je leren je vooroordeel los te laten en open te staan voor het unieke van de ander.

Oordelen en veroordelen

Veroordelen houdt een afwijzing in. Als je iemand veroordeelt, dan plak je hem/haar een negatief label op: niet goed, dus afgekeurd. En een veroordeling leidt meestal tot straf, al dan niet bewust. Zo kan de ander overruled worden, uitgescholden, afgewezen, verstoten, gepest, ontslagen.

Te snel oordelen heeft alles van een veroordeling in zich. Wat zijn de kenmerken van te snel zijn met jouw oordeel? Ik noem er een paar:

  • Je geeft jouw mening op basis van jouw eigen perceptie, terwijl je het halve verhaal kent
  • Je bent wel heel voorbarig met jouw conclusies
  • Je gaat in jouw conclusie af op tal van aannames die nergens op gebaseerd zijn
  • Je hebt snel de neiging anderen te labelen
  • Je baseert jouw mening en zienswijze op de wandelgang of krantenkop
  • Je beoordeelt de ander op basis van jouw zienswijze, normen en ervaring

Doe de communicatietest!

Bij De Steven kun je een communicatietest doen om inzicht te krijgen in jouw sterke punten en valkuilen, wanneer het over communicatie gaat.

Zo krijg je inzicht in jouw communicatie-ontwikkeldoelen!

Meer informatie

Communicatietraining

Wil je een training volgen om jouw communicatievaardigheden te ontwikkelen?

  • individuele communicatietraining
  • teamtraining communicatie verbeteren

Communicatietraining

Beeldvorming: oordelen, vooroordelen en veroordelen

Natuurlijk heeft oordelen en veroordelen altijd met beeldvorming te maken. Het is doordrenkt van onjuiste beeldvorming en eigen perceptie. Het is een sticker die je op iemand plakt zonder onderzocht te hebben of het klopt. Bijvoorbeeld:

  • ‘Ja hij is ook bijzonder gemakzuchtig, maar ja, zijn vader was net zo’
  • ‘Hij heeft typisch autistische trekken’
  • ‘Met die mensen valt niet te praten’
  • ‘Dat is wel een heel zweverig figuur’
  • ‘Dat is een narcist’
  • ‘Die is niet vooruit te branden’
  • ‘Iemand met een beperkt IQ’
  • ‘O die is wel heel behoudend’
  • ‘Tja, da’s ook een aparte’

Een beeld over andere mensen zegt altijd iets over jezelf. Jouw eigen normen en waarden neem je mee in jouw beeld over anderen. En dat kan overkomen als zijnde: iemand de les lezen.

Iemand labelen

Iemand labelen is niet zo moeilijk. Het is een soort kleefbriefje wat op iemand wordt geplakt met een bepaalde opmerking erop. Bijvoorbeeld: ‘die persoon heeft autistische trekken’. Het kenmerk van labelen is dat zo’n aanduiding niet klopt en allerminst is onderzocht. Maar het wordt zo terloops wel even in de wandelgangen genoemd. Wil je soms beter leren luisteren naar een ander alvorens met jouw mening naar voren te komen?  Is jouw leerdoel voorzichtiger te zijn met conclusies?

Karikatuur maken

Een vorm van labelen is een karikatuur maken. Vaak wordt daarmee bedoeld dat er een spotprent van iemand gemaakt wordt. Dat is niet wat ik bedoel. Liever duid ik op het uitvergroten van een eigenschap of karaktertrek van iemand waardoor er een scheef beeld ontstaat van de persoon in kwestie. Anders gezegd: waardoor er een beeld wordt geschetst van iemand wat niet klopt.  Voorbeelden:

  • ‘dat is een heel dominant figuur’
  • ‘die is erg principieel’
  • ‘daar kun je niet op aan (onbetrouwbaar)’
  • ‘die is nog roomser dan de paus’

Wat is perceptie?

Perceptie is vooral hoe je de zaken zelf ervaart, hebt ervaren of hoe je tegen bepaalde situaties aankijkt. Het is jouw beleving, inzicht, waarneming en voorstelling van zaken. En dat kan ruis op de lijn geven doordat je vanuit eigen perceptie naar de ander luistert. Je hoort niet meer wat de ander zegt. Je geeft er meteen kleur en smaak aan. Oordelen is vooral ook: jouw perceptie op de ander plakken en de ander de maat nemen.

Insinueren

Insinuatie is een slinkse vorm van beschuldigen. Het is een hele subtiele manier om iemand iets in de schoenen te schuiven of aan te wrijven wat onterecht is. Het woord komt uit het Latijn van  insinuationem en dat duidt op retoriek waarbij de spreker de harten van zijn/haar toehoorders tracht te winnen. Het is dus een poging tot inboezeming.

Gevolgen

Jouw mening, oordeel of advies geven vanuit eigen perceptie kan verstrekkende gevolgen hebben. Ik noem een aantal vormen:

  • Interpretatie

    Je bent niet meer bezig met de werkelijkheid maar jouw eigen interpretatie van de werkelijkheid maak je leidend. Je maakt geen verschil meer tussen feiten en jouw eigen mening en daardoor mis je ten enenmale de essentie waar het over gaat.

  • Oordelen of waarnemen

    Je merkt dat je vaak te snel bent met jouw oordeel. Je ziet iets, je hoort iets, je neemt iets waar en je springt er meteen bovenop. De conclusies die je trekt, zijn nog sneller dan de waarneming. Het zal wel zus of zo zijn. Ze doen dit omdat ze…….. Of ik denk dat het komt door……. Maar je weet niets. Nog helemaal niets. Je baseert je alleen nog maar op een gerucht. Er is een groot verschil tussen oordelen of waarnemen. Wanneer je oordeelt zit er al een kwalificatie op van ‘goed’ of ‘fout’. Maar mijn advies is: laat OMA thuis. OMA? Ja OMA! Dat betekent: oordelen, mening geven en aannames. Feedback geven en ontvangen heeft niets te maken met OMA. OMA staat voor: oordelen, mening geven en aannames. Oma brengt de eigen denkbeelden over, probeert de ander te overtuigen van eigen normen en waarden. Lees verder over OMA: oordelen, mening geven en aannames

  • Gebaseerd op aannames

    Ondertussen weet je nog niets. Je weet niet OF die ander het gedaan heeft zoals het jou ter ore kwam. Je weet niet WAAROM die ander het gedaan heeft. Maar je hebt in jouw hoofd aangenomen dat het zo is zoals je denkt dat het is. Aannemers nemen aan. Jij moet niet aannemen maar je moet het weten of geconstateerd hebben. Anders kun je überhaupt niet tot een beoordeling komen. Lees ook: aannames, positief of negatief? Een goed advies is dus om ANNA in dienst te nemen: ANNA  (Altijd Navragen, Nooit Aannemen).

  • Oordelen schaadt de relatie

    Wanneer je oordeelt, schaad je de relatie met de ander. De ander kan zich alleen maar defensief opstellen om aan te tonen dat het niet waar is wat je denkt of dat het is anders is dan je aangenomen hebt. Advies: NIVEA (Niet Invullen Voor Een Ander). Veel mensen vullen het voor een ander in. Ze denken als het ware voor een ander.  Probeer los te laten wat je denkt en te horen wat de ander bedoelt.

  • Vooringenomenheid of vooroordelen

    Vooringenomenheid of vooroordelen schaden de relatie en dienen nergens toe. Net als bij aannames geldt bij vooringenomenheid dat je een standpunt hebt wat niet op feiten is gebaseerd maar op jouw eigen gekleurde perceptie. Je hebt impliciete en expliciete vooroordelen. Lees mijn artikel over vooroordelen en vooringenomenheid.

Integriteit

Wanneer je iemand recht wilt doen, is labelen ongepast. Sterker nog: het is gebrek aan integriteit om een karikatuur van iemand te schetsen. Opmerkingen als ‘dat is een narcist’ zijn niet alleen onterecht: je moet er heel wat jaren voor studeren om überhaupt te mogen vaststellen of iemand narcist, autist, pathologisch leugenaar is. Dat maant dus tot voorzichtigheid in uitspraken over andere mensen.

Lees ook: onprofessioneel psychologiseren.

Op de werkvloer: leidinggevenden moeten objectief beoordelen

Op de werkvloer is het voorkomen van etiketjes en labeltjes een onderwerp voor leidinggevenden. Wanneer je jouw medewerkers objectief beoordeelt, doe je er niet aan mee:

  • je hangt niet de psycholoog uit wanneer je het niet bent
  • je probeert je te onthouden inzake de discussie wel of niet ziek wanneer er een ziekmelding is
  • je beoordeelt hoe de medewerker zijn/haar taken uitvoert en je speelt het niet op de man of vrouw

Leidinggevenden moeten beoordelen. Schoolmeesters ook. Maar dat is op basis van criteria die zo objectief mogelijk vastgesteld zijn en als ze het goed doen laten ze zich niet leiden door persoonlijke voorkeur of afkeur

  • LSD: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen

    • Luisteren: we kregen één mond en twee oren, blijkbaar is luisteren belangrijker dan praten
    • Samenvatten: probeer weer te geven wat je denkt gehoord te hebben en controleer of dit ook klopt
    • Doorvragen: doorvragen wanneer je geen helder antwoord krijgt of wanneer het antwoord je niet duidelijk is

Training communicatie en gesprekstechnieken

Wil je een training communicatie en gesprekstechnieken volgen?

Communicatietraining

Testen, webinars en E-book

Bekijk onze webshop waar je tal van aanbiedingen treft zoals:

  • Webinar over persoonlijke communicatie
  • E-book over authentiek communiceren (in PDF)
  • Communicatietest

ebook communicatie

Webshop De Steven

Auteur

Dit artikel is geschreven door Jan Stevens.

Jan Stevens


Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Jezelf kwijtraken & jezelf hervinden.

Ebook jezelf kwijtraken

Meer informatie

Webinar over burn-out op vrijdag 12 april aanstaande!

Webinar burn-out

Schrijf je in voor de webinar over burn-out op vrijdag 12 april aanstaand!

Meer informatie

Authentiek communiceren: dat kun je leren!

ebook communicatie

Je zendt wie je bent. Dat is authentiek communiceren. Dat betekent dat je communiceert zoals je van origine bent. Originaliteit dus en geen kopie of imitatie van anderen. Niet zoals de wereld om je heen verwacht dat het zou moeten. Maar gewoon: zoals jij bent!

Meer informatie

Onze nieuwsbrief

Ben jij leer- en nieuwsgierig? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
Met jouw aanmelding ga je akkoord met onze privacyverklaring en het ontvangen van onze nieuwsbrief. Je kunt je natuurlijk op elk moment weer afmelden.

Telefonisch contact? Heb je vragen? Bel ons op 0528 23 60 30 en vraag naar Monique van Nuil.